Làng gốm Lư Cấm

Làng nghề gốm Lư Cấm tiếp tục là cái tên làng nghề làm gốm truyền thống tại Việt Nam. Nơi góp phần mang thêm nhiều giá trị văn hóa cho sự phát triển nghề gốm của nước ta. Một làng nghề trên 200 năm tuổi trải qua bao thăng trầm nằm giữa con đường nhỏ của làng quê, cách trung tâm TP. Nha Trang chỉ 10 phút chạy xe đang là điểm gây tò mò cho du khách trong những chuyến rong chơi về thành phố biển. Bạn có tò mò về làng nghề gốm Lư Cấm không? Nếu có thì hãy cùng với Gốm Sứ Mộc tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé.

1/ Giới thiệu chung về làng nghề gốm lư cấm

Làng gốm Lư Cấm nằm ở thôn Lư Cấm, xã Ngọc Hiệp (Nha Trang). Gọi là làng gốm nhưng thực ra gần như cả làng chỉ làm một nghề duy nhất: sản xuất lò đất nung. Tuy nhiên, chỉ mỗi chiếc lò đất thôi cũng đã tạo ra bao nhiêu công ăn việc làm cho người dân ở đây, dẫu cuộc sống đã có nhiều đổi thay, người thành phố đã chuyển từ bếp củi, bếp lò than sang bếp ga, bếp điện…

Người trong làng kể rằng: Nghề làm bếp lò ở làng có cách đây khoảng 200 năm. Khi đó đường thủy rất hưng thịnh. Làng gốm Lư Cấm nằm bên bờ sông Cái, sản xuất các mặt hàng gốm đa dạng như lu, vại, lò, bình… được đưa xuống thuyền vận chuyển đến nhiều nơi, vào Phan Rang, ra Phú Yên. Đình Lư Cấm vẫn còn văn tự thờ ông tổ gốm ngày xưa.

Sau đường thủy, đường bộ phát triển, gốm ở làng được các lái buôn tới tận nơi mua, chủ yếu là gánh hoặc tải trên xe đạp đi khắp mọi miền chào bán. Gốm Lư Cấm được sản xuất bởi đất sét Vĩnh Thạnh cho nên có màu sắc tươi đỏ, hồng rất đẹp. Người thợ gốm sản xuất có tay nghề cao nên món hàng có tuổi thọ lâu.

Ghé đến làng nghề lư cấm

2/ Sự phát triển làng gốm và quy trình làm gốm

Đây là làng gốm Lư Cấm cha truyền con nối. Cách đây 10 năm, trước sân nhà ông còn một lò đốt có thể nung một lần vài ngàn chiếc lò. Đây là chiếc lò cổ có tuổi đời trên 50 năm. Nay vì do nhu cầu tiêu dùng có giảm, nên được thay thế bằng hai lò nung với công suất 500 và 1.000 lò một lần nung. Khu vực lò gốm rất nhộn nhịp. Chiếc lò đất chỉ với cấu trúc đơn giản như thế nhưng phải trải qua nhiều công đoạn khác nhau để hoàn thành. 

Đất sét được mua với giá 100.000đồng/xe công nông. Đất được trộn, nhồi với nước cho nhuyễn, rồi theo kinh nghiệm chia ra từng phần nhỏ, mỗi phần đủ tạo ra một chiếc lò. Khung làm lò bằng tôn, lót một lớp tro mỏng để tránh đất sét dính vào khuôn. Rồi từ mẫu khuôn đầu tiên ấy tới công đoạn tạo dáng lò, gắn thêm các quai lò, làm cửa lò và vỉ lót lò. 

Lò làm xong, tùy theo trời nắng gắt hay không mà được đem phơi từ 24-48 giờ, sau đó đặt vào lò nung. Lò nung lò cũng giống như lò nung gạch, thường được nung liên tục trong vòng 24 giờ bằng củi hoặc trấu. Khi đó, lò đã chín với màu đất đỏ rất đẹp. Công đoạn cuối cùng là đợi lò nguội, gắn vĩ lót vào đem ra thị trường tiêu thụ. Giá một chiếc lò nung thành phẩm bỏ mối là 8.000 đồng. Người mua về làm thêm vỏ bọc bằng tôn để giữ độ bền, tới tay người tiêu dùng từ 18-20 ngàn đồng/lò.

Làng gốm Lư Cấm đã trở thành cái tên xuất hiện trên bản đồ truyền thống Nha Trang chính là nhờ phần lớn nguyên liệu đất sét Vĩnh Thạnh. Bởi đất sét Vĩnh Thạnh mang màu sắc đỏ tươi, hồng hào rất đẹp và tạo được tuổi thọ lâu cho sản phẩm lò đất nung.

Mời các bạn đọc bài viết: Quy trình làm gốm Lái Thiêu – Những điều cần biết

3/ Một số sản phẩm gốm Lư Cấm

Làng gốm Lư Cấm sản xuất các mặt hàng gốm đa dạng như lu, vại, lò, bình… Vào thời hưng thịnh nhất, các sản phẩm của làng được đưa xuống thuyền vận chuyển đến nhiều nơi, vào Phan Rang ra Phú Yên. Sau đường thủy, giao thông đường bộ phát triển, gốm ở làng được các lái buôn tới tận nơi mua, chủ yếu là gánh hoặc tải bằng xe đạp đi khắp mọi miền chào bán. Gốm Lư Cấm được làm từ loại đất sét Vĩnh Thạnh nên có màu sắc tươi đỏ, hồng rất đẹp. Người thợ gốm sản xuất có tay nghề cao nên món hàng có tuổi thọ lâu. 

Hiện nay, gốm Lư Cấm chỉ còn sản xuất bếp lò cổ truyền. Để có một chiếc bếp lò đẹp, sử dụng tốt, người thợ phải thực hiện nhiều công đoạn. Đất được trộn, nhồi với nước cho nhuyễn để có độ kết dính, rồi theo kinh nghiệm chia ra từng phần nhỏ, mỗi phần đủ tạo ra một chiếc lò – người thợ gọi là “ra cỡ”. Khung làm lò bằng tôn, lót một lớp tro mỏng để tránh đất sét dính vào khuôn. Sau khi đổ thân lò, người thợ phải để đến ngày mai cho đất ráo mới tạo dáng lò, gắn thêm các quai lò, làm cửa lò, vỉ lò. 

Lò làm xong được đem phơi cho thật khô, sau đó đặt vào lò nung. Lò nung lò cũng giống như lò nung gạch, thường được nung liên tục trong vòng 24 giờ bằng củi hoặc trấu. Khi lò chín có màu đất đỏ rất đẹp. Cuối cùng là đợi lò nguội rồi xuất bán ra thị trường. Người mua về làm thêm vỏ bọc bằng tôn để giữ độ bền cho lò. Lò sản xuất tại Lư Cấm được thị trường ưa chuộng bởi tạo dáng, màu sắc đẹp, độ bền cao và giữ được sức nóng tốt.

làng nghề gốm lư cấm

Phía trên là một số thông tin về làng nghề gốm Lư Cấm và sự phát triển của làng nghề hiện nay. Hãy lưu lại ngay cho mình những thông tin hữu ích về nghề gốm văn hóa của nước ta nhé.